‘De psycholoog in de ouderen- en verpleeghuiszorg behandelt een van de meest uitdagende en complexe problematiek die er bestaat door de veelheid aan factoren die meespelen.’ ‘Je moet als psycholoog eigenlijk een soort duizendpoot zijn.’ Aan het woord is Annemieke Schreur, werkzaam als gezondheidszorgpsycholoog binnen Azora.

‘Een cliënt zei na afloop van een behandeling tegen me: “Door jou begin ik de week met een schoon hart”. Zo’n opmerking neem ik de rest van de week mee,’ vertelt Annemieke. ‘Bijna iedereen die bij ons in een woonzorgcentrum of verpleeghuis komt wonen, maakt ingrijpende gebeurtenissen mee. Denk alleen al aan de verhuizing van het eigen huis naar een andere woonomgeving. Vaak komen daar nog andere 'verlieservaringen' bij, zoals het gescheiden leven van de partner en een achteruitgang in lichamelijke en geestelijke gezondheid. Ieder mens heeft recht op het verlichten van psychische lijdensdruk, ook al leeft hij nog maar een dag. En dat geldt zeker voor de oudere medemens, die al een heel leven met zich meedraagt.’

'Vakgroepcollega’s hadden zich als verrassing verzameld. Er was muziek, een bos bloemen en een uitgebreid buffet met hapjes die collega’s thuis gemaakt hadden. Ik was overweldigd en ontroerd. Waar vind je nou zulke collega’s?'

Persoonlijke aandacht
Die verlichting en ondersteuning biedt een psycholoog in de ouderen- en verpleeghuiszorg, in nauwe samenwerking met collega’s binnen andere disciplines. Annemieke: ‘In de samenwerking letten we ook op elkaar. Tijdens een overleg met een zorgmedewerker, arts of verpleegkundig specialist vragen we gerust aan elkaar hoe het gaat. Die persoonlijke zorg en aandacht is nodig en heb ik ook altijd gevoeld bij Azora. Ik weet nog goed hoe de bestuurder van Azora, die ik niet kende, zeven jaar geleden naar me toeliep en zei: “Hoi Annemieke, volgens mij werk jij hier nu ongeveer een half jaar en ga je ook op locatie de Bettekamp werken. Heb je daar zin in?” Ik voelde me zo gezien als mens. En dat laatste streven we ook na in het contact met collega’s en cliënten.’

Over de leden van haar eigen vakgroep geeft Annemieke ook een aansprekend voorbeeld. ‘In maart stapte ik na mijn eindevaluatiegesprek voor de gz-opleiding nietsvermoedend een activiteitenruimte binnen waar huidige en oud-vakgroepcollega’s zich als verrassing hadden verzameld. Er was muziek, een bos bloemen en een uitgebreid buffet met hapjes die collega’s thuis gemaakt hadden. Ik was overweldigd en ontroerd. Waar vind je nou zulke collega’s? Het mooie bij ons is ook dat ieders kwaliteiten en kwetsbaarheden er mogen zijn.’

Het werkveld van de psycholoog
Het werkveld van een (GZ-)psycholoog is breed. Voor uiteenlopende zorgvragen wordt een psycholoog betrokken. ‘Binnen Azora begeleiden en behandelen we mensen met een intensieve zorgbehoefte vanuit ernstige somatische, gerontopsychiatrische, en psychogeriatrische problematiek. We bieden ook geriatrische revalidatiezorg en verlenen zorg aan mensen met het syndroom van Korsakov, Niet Aangeboren Hersenletsel (NAH) en aan mensen thuis.’ De verschillende doelgroepen brengen een verscheidenheid aan werkzaamheden met zich mee. ‘Ik denk dat de psycholoog in de verpleeghuiszorg een van de meest complexe doelgroepen behandelt die er is. Juist doordat allerlei factoren meespelen: de levensloop, somatiek, betrokkenheid van naasten. Je moet eigenlijk een soort duizendpoot zijn.’

De toekomst van het vak
De afgelopen jaren ziet Annemieke de problematiek van bewoners en cliënten gecompliceerder worden en hun zorgvraag intensiever. ‘Dat vraagt steeds meer van de zorgteams. Ook wij worden als vakgroep uitgedaagd om overstijgend na te denken over de toekomst van ons vak en de verpleeghuiszorg.’ De psychologen kunnen een hulpvraag niet altijd meer direct oppakken. Om toch invloed uit te oefenen op hun taken en werkzaamheden richten ze, zowel binnen als buiten de eigen vakgroep, werkgroepen op en nemen eraan deel. Annemieke: ‘Zo hebben we bijvoorbeeld recentelijk een gedragsmonitor ingezet, een soort verwijskaart, die ons helpt om nog meer de rol van behandelaar op ons te nemen.’

Een andere verandering die ze ondervindt binnen haar team is de krapte op de arbeidsmarkt. ‘Die blijft. De afgelopen jaren vonden we vaak nog wel nieuwe collega’s, maar tegenwoordig is dat steeds lastiger. Soms hebben we nu een wachttijd in het oppakken van hulpvragen en dat is wennen, ook voor ons. Maar het werken met een verwijskaart en wachtlijst is onderdeel van de professionaliseringsslag die we willen maken. Die komt ons vak en de zorg voor bewoners ten goede. En daar gaat het uiteindelijk om: we willen de kwaliteit van onze zorgverlening aan onze cliënten en bewoners verbeteren.’

Leefplezier
‘Ik vind het mooi dat we ondanks alle huidige zorgtekorten met aandacht en passie kijken hoe we leefplezier kunnen toevoegen aan de dagen van onze bewoners. In de zomer zie ik mijn collega’s in de zorg en activiteitenbegeleiding samen met bewoners de tafels in de binnentuin dekken voor de middagmaaltijd. Ze leggen er een vrolijk tafelkleed op en zetten vazen met bloemen neer. Andere keren organiseren ze voor bewoners een taartbakwedstrijd, gaan ze met hen naar het strand of staan ze samen op de camping.’

Ruimte voor bijscholing
Met scholing, intervisie en supervisie houden de psychologen de eigen kennis en expertise actueel. De vakgroep komt om de week samen en wisselt dan overleg af met een referaat. ‘We vertellen elkaar tijdens dat referaat over nieuwe ontwikkelingen binnen ons vakgebied waarover we bijvoorbeeld hoorden tijdens een scholingsmiddag. We krijgen binnen Azora veel ruimte voor bijscholing. Dat leren met én door elkaar geeft ons veel energie.’

De vakgroep
De vakgroep psychologie bestaat momenteel uit tien collega’s: een GZ-psycholoog, twee toegepast psychologen en zeven basispsychologen. Een vacature voor een (GZ-)psycholoog staat uit. ‘In 2025 starten we weer met een gz-opleidingsplek. Azora maakt deel uit van de regionale opleidingscarrousel voor de Gecombineerde Opleidingsplaats Psychologen (GOP) in de Achterhoek.’ De vakgroep is ook lid van de PgD, een professioneel begeleid samenwerkingsverband van vakgroepen psychologie die werkzaam zijn in de ouderenzorg.