Wat is hier precies aan de hand? Hoe functioneert deze persoon thuis? Is hij zelfredzaam? Dat zijn vragen die Marjolein Wondergem (42) zichzelf vaak stelt. Ze werkt als algemeen en geriatriefysiotherapeut op onder andere de Acute Care Unit (ACU) en eerstelijns praktijk van Azora. Ze neemt ons in dit verhaal mee in de bijzondere uitdagingen die haar vak met zich meebrengt.

‘Dat vind ik zo leuk aan mijn werk: er bestaan geen kant-en-klare oplossingen.’ Marjolein legt uit dat haar vak om een brede blik vraagt. ‘Bij iemand die mij in de praktijk bezoekt, kan ik bijvoorbeeld denken: oei, deze cliënt ziet minder goed en heeft mede daardoor een verhoogd valrisico. Maar vaak functioneert iemand in de sport- en oefenzaal anders dan in de thuissituatie. Thuis staat immers alles op z’n vertrouwde plek. Voortdurend stel ik daarom de vragen: wat is hier precies aan de hand? Kan deze persoon veilig en naar eigen tevredenheid thuis functioneren?’ Ze werkt veel samen met de specialist ouderengeneeskunde en/of huisarts, ergotherapeut, diëtist, logopedist, psycholoog en sociaal maatschappelijk werker. Welke discipline bij een cliënt betrokken is, hangt af van de hulpvraag. ‘Met elkaar krijgen we helder wat er speelt en hoe we de zelfredzaamheid vergroten en situatie optimaliseren. Die multidisciplinaire samenwerking is een mooi onderdeel van mijn vak.’

Een cliënt uit in een gesprek niet altijd de behoefte aan sterkere beenspieren of beter kunnen lopen met een rollator. Vaak spelen er heel andere verlangens. ‘Bijvoorbeeld: ik wil weer naar mijn zoon kunnen lopen, die twee straten verderop woont, om daar een kopje koffie te drinken en mijn kleinkinderen te zien.'

Een cliënt uit in een gesprek niet altijd de behoefte aan sterkere beenspieren of beter kunnen lopen met een rollator. Vaak spelen er heel andere verlangens. ‘Bijvoorbeeld: ik wil weer naar mijn zoon kunnen lopen, die twee straten verderop woont, om daar een kopje koffie te drinken en mijn kleinkinderen te zien. Of: ik wil met het openbaar vervoer kunnen reizen, zodat ik mijn koor kan bezoeken. Ik luister goed naar wat iemand graag wil bereiken en samen stellen we vervolgens behandeldoelen op. Bij de cliënten met hevige pijn of verwardheid, handel ik naar prioriteit. First things first, natuurlijk.’

'Als fysiotherapeut wil ik het liefst vroegtijdig aan de slag met de groep die kwetsbaar of valgevaarlijk is, bijvoorbeeld in de vorm van voorlichting geven of training in oefengroepen, en zoek ik naar manieren om die groep mensen te bereiken.’

Vak aan verandering onderhevig
Er is veel zorg en aandacht voor mensen, maar het zorglandschap verandert wel continu. ‘Daardoor is mijn vak ook aan verandering onderhevig. Toen ik begon met werken, lagen mensen met een hernia soms zes weken in het ziekenhuis met een rustkuur. Dat kun je je nu haast niet meer voorstellen. Er zijn wel eens cliënten die tegen me zeggen: “Ik ben oud, geef mij maar een plaatsje in het rusthuis.” Dat zou ik ze wel gunnen, maar het is er niet meer vanzelfsprekend. Ook zijn de tijden voorbij dat de thuiszorg met gemak vijf keer per dag langskomt. Ik wil mensen dus liever zoveel mogelijk in hun kracht zetten, vóórdat er iets gebeurt waardoor ze intensievere zorg nodig hebben.’

Eén ding verandert volgens Marjolein nooit. ‘Een cliënt tijdens een behandeling of opname zien opknappen: dat blijft prachtig. Onlangs werkte een cliënt van mij mee aan een artikel in FysioPraxis, het vakblad voor de fysiotherapeut. Ik vond het heel speciaal dat hij daaraan mee kón werken, want enige tijd daarvoor kwam hij nog ernstig verzwakt op de ACU binnen. Gelukkig knapte hij gedurende zijn verblijf op en kon hij weer naar huis. Als bedankje voor zijn medewerking aan het artikel zocht ik hem thuis op en bracht het magazine en een kerststukje voor hem mee. Hij was er zo blij mee.’

Veerkrachtig ouder worden
In het huidige zorglandschap neemt het belang van preventieve zorgverlening toe. Marjolein: ‘Neem valpreventie. Soms denken ouderen: vallen hoort erbij. Veel mensen weten echter niet dat een valpartij potentieel levensbedreigend is. Een kwart van de 70-plussers die valt en daarbij zijn heup breekt, overlijdt. Nog eens een kwart is na de val blijvend fysiek beperkt. Als fysiotherapeut wil ik het liefst vroegtijdig aan de slag met de groep die kwetsbaar of valgevaarlijk is, bijvoorbeeld in de vorm van voorlichting geven of training in oefengroepen, en zoek ik naar manieren om die groep mensen te bereiken.’

Samen met haar collega’s gaat Marjolein daarvoor actief nieuwe samenwerkingen aan, bijvoorbeeld met de gemeente Oude IJsselstreek. Ze werkte mee aan de realisatie van de nieuwe QR-Fit Beweegroute Antonia in Terborg. Een 850 meter lange wandelroute door de oefentuin, langs de beek en om het gebouw weer terug naar het Grand Café waar mensen een kopje koffie kunnen drinken. Voor de wat fittere mensen is er een route van 3,5 kilometer. ‘De buurtsportcoach gaat groepen begeleiden tijdens die wandeling. Mocht die signaleren dat bij een van de deelnemers de mobiliteit afneemt, dan zijn de fysiotherapeuten in Antonia relatief dichtbij.’

Toekomstbestendige zorgverlening
Azora maakt tevens deel uit van “Samen sterker thuis”: een samenwerkingsverband van zorginstellingen in de Achterhoek. Verschillende disciplines, waaronder ook de fysio- en ergotherapeut, denken daarin mee over initiatieven die de zorgverlening verbeteren en toekomstbestendiger maken. ‘Denk bijvoorbeeld aan een slimme laptop die iemand eraan herinnert dat er medicatie moet worden ingenomen of een speciaal apparaat dat helpt bij het aantrekken van de steunkousen. Kortom, er zijn zoveel mooie initiatieven en ontwikkelingen, sommige daarvan staan nog in de kinderschoenen, anderen zullen vast een vlucht nemen.’